Ken je dat gevoel van zo’n witte knie in je gekleurde nek, zwart, bruin, getint of in elk geval niet wit genoeg, dat die knie dan alle levensvreugde uit je perst? Dat gevoel dat je naar adem doet snakken, omdat je zo geshockeerd bent door de zinloosheid van het gebeurde. Dat je witte collega of buur verzucht dat racisme ‘maar net is hoe je er zelf naar kijkt’. 

Vaak hoor ik ook dat ík het verkeerd zie, dat het helemaal niet zo is bedoeld en niet zo gevoelig moet doen. En deze, die is ook goed. Ook na de honderdduizendste keer blijft het grappig, ‘Meylek, kom op, dat gaat over die andere Turkse mensen, jij bent toch niet zo’. Blijkbaar ben ik als enige Turkse zo uniek dat dergelijke opmerkingen nooit over mij gaan.

 

Ik zit aan de goede kant van het allochtonenspectrum

Het suffe is, dat met alle racisme en discriminatie waar ik door de jaren heen mee te maken heb gehad, dat ik nog aan de ‘goede’ kant van het allochtonenspectrum zit. Ik oog Zuid-Europees, niet perse Turks, ik heb Nederlands gestudeerd (ow, haha, das grappig, dan spreek je dus beter Nederlands als mij. Ja, dat kun je wel zeggen ja) en ik ben, geheel in lijn der perfecte integratie, ook nog eens getrouwd met een Nederlander. Nóg beter integreren is volgens mij onmogelijk. 

Dus stel je voor hoe het is, als je het ‘slechter’ hebt getroffen. Mijn broer is zo iemand. Met zijn onvervalst Brabants accent spreekt hij niet net zo vlekkeloos ABN ‘als mij’ en als een heuse Turkse vent met stoere looks, gaat er geheid een beveiliger achter hem aan tijdens het winkelen. Oudere dames houden hun handtas net een tikkeltje steviger beet wanneer hij met zijn stoere loopje en afgetrainde armen langsloopt. Je laat het maar van je afglijden. Wat moet je dan doen? Op het oude omaatje stappen met je bedreigende verschijning en haar proberen te overtuigen dat je poeslief bent? Je lacht er maar om, maar soms lukt het weglachen niet. 

 

Justitie is helaas niet blind

Zoals toen de broer moest voorkomen toen hij tijdens een vechtpartij te hulp werd geroepen door het broertje van een teamgenoot die in elkaar werd gemept.  Het verdient absoluut geen schoonheidsprijs dat die jongens elkaar tot bloedens toe sloegen, maar hij was geen aanstichter in de ruzie. Alleen een helpende hand om erger te voorkomen. Uiteindelijk kwam hij met de 3 andere jongens voor de rechter te staan. 3 Witte jongens om precies te zijn. De witte jongens kregen 60 uur taakstraf. 60 uur taakstraf; ik weet niet of dat een gepaste straf is voor mishandeling. Wat ik wel weet, is dat het niet gepast is om een meeloper het dubbele van deze straf te geven. De broer kreeg 120 uur taakstraf en toen hij daar wat over wilde zeggen tegen de rechter in kwestie, moest hij onmiddellijk zijn mond houden, anders werd het meer. De mond gesnoerd door je witte rechter. Dan houd je je mond wel, maar het steekt enorm. Waarom zij 60 uur en hij 120 uur? Volgens de rechter zal het te maken hebben met zijn aandeel in het gevecht, want ‘justice is blind’. Volgens mij kwam het door zijn afkomst. 

 

Allochtoon? Dan mag je naar het VMBO

Die studie die ik heb gevolgd, ging ook niet van een leien dakje. Ondanks dat ik een hoge Cito score had, moest ik naar de Mavo van mijn basisschool leraar. Dat was beter voor me, zei hij. Als tiener accepteer je dat. Je hebt geen taalvaardige ouders die je kunnen steunen om het anders te doen. Maar het wordt vast leuk, je vrienden gaan immers ook bijna allemaal naar de Mavo.  Na 1 semester liep ik als 12-jarige met mijn rapport vol tienen naar mijn mentor meneer Hoefnagels en vroeg of ik misschien dan toch naar de Havo mocht. Mijn rapport was mijn argument dat ik het kon. Volgens Hoefnagels kon ik dat onmogelijk aan. Die Havo-opleiding is er ondanks zijn ‘motivatiespeech’ toch gekomen. Zij het ná de Mavo. 

Dit stapelen zoals dat zo mooi heet, zie ik vaak  bij buitenlandse leerlingen. Als docent Nederlands heb ik mij vaak vol verbazing over een uitstekend presterende VMBO-leerling gebogen en me afgevraagd waarom deze leerling een dergelijk advies heeft gehad van de basisschool. Het is geen incidentele inschattingsfout. Daarvoor heb ik het in mijn vak in de afgelopen 15 jaar te vaak gezien. Waarom krijgen gekleurde leerlingen zo veel vaker een lager schooladvies dan hun witte soortgenoten? Waarom stikt het VMBO van de buitenlandse leerlingen en is het VWO voornamelijk wit? Waarom hebben ze in het buitenland wél leerlingen op de hogere niveaus zitten? Waarom daar dan wel en waarom hier niet? Daar kan ik uren wakker van liggen. Is het discriminatie? Is het racisme? Wat hebben de leerkrachten op de basisschool gemist bij je, dat je lager werd ingeschaald dan dat je aankon? Is dit een schoolvoorbeeld van racisme of is het gevalletje pech? 

 

Racisme ligt bij iedereen gevoelig

Wanneer iets racistisch is, ligt gevoelig bij alle kampen. Bij hen die het ervaren als racisme (stel je niet aan joh, tis gewoon een beetje ouwehoeren), bij hen die er niet mee geassocieerd willen worden (ik heb gewoon een Marokkaanse schoonmaker hoor, ze bakt ook altijd van die heerlijke koekjes), zij die het als grap gebruiken ( gewoon een grap ouwe, je weet toch, en een grap is zo gemaakt) en diegenen die er een sport van hebben gemaakt om iemand op zijn kleur af te rekenen in plaats van op zijn kunnen. De bananengooiers op het voetbalveld, de apengeluidenmakers bij een sportevenement, het oprotten naar je eigen land zeggers. 

 

Racisme blijft wel ‘een dingetje’

Of eigenlijk een groot ding dat soms slecht te zien is met een witte bril. Racisme is niet altijd een witte knie in je nek die je de adem ontneemt, zoals George Floyd. Racisme is niet altijd de Ku Klux Klan die mensen lynchen. Racisme is niet altijd andere wetten voor andersgelovigen. Racisme is niet dat je wordt gehersenspoeld vanwege je afkomst of vergast in gaskamers. 

 

Racisme hoeft niet groot te zijn, om wel degelijk aanwezig te zijn

Racisme is namelijk óók dat je met je exotisch aandoende achternaam een beleefde afwijzing  voor je sollicitatie krijgt. Racisme is ook dat je met je gekleurde looks niet in aanmerking komt voor een woning. Racisme is ook dat wanneer je dochter thuiskomt met een getinte partner, je schrikt. Racisme is ook dat je bij een meningsverschil wordt verteld dat ‘we’ het hier in Nederland anders doen dan ‘daar’.  

 

Hoe je het ervaart is persoonlijk

Hóe iemand racisme ervaart, blijft persoonlijk. De ene Marokkaan vindt een Marokkanenmop hilarisch, de ander heeft er een broertje dood aan. Zelf heb ik een hekel aan het woord ‘Turk’, door het voorvoegsel wat er tijdens mijn jeugd steevast aan werd geplakt. Ik ben opgegroeid met een spectrum aan negatieve ‘Turk-woorden’, waardoor het woord Turk zo negatief beladen is, dat ik stuiter bij het woord. Ik vind het zelfs moeilijk om ‘Turk’ te typen, kun je nagaan. Tegelijkertijd vind ik dat ik me niet moet aanstellen, ik bén toch een Turk, maar de connotatie vreet aan me. Na jaaaaren van indoctrinatie hoor ik steevast in mijn hoofd K*tTurk, kankerTurk of rotopnaarjeeigenlandTurk. Dat is mijn eigen persoonlijke gevoeligheid. Daar zullen andere Turkse mensen -gelukkig- geen last van hebben. Naast objectief waarneembaar is racisme ook heel persoonlijk. 

Ondanks al onze kleur- en meningsverschillen zijn we zijn stuk voor stuk unieke mensen met onze eigen prachtige kleur, geaardheid en geslacht. Als je een klootzak bent, is dat niet vanwege je afkomst, maar door je eigen verrotte persoonlijkheid. 

Laten we lering trekken uit de gebeurtenissen van de afgelopen tijd. Ik hoop uit de bodem van mijn hart dat er nooit meer een witte knie in een gekleurde nek wordt gezet.

Lucht. We hebben het allemaal nodig. 

 

Meer blogs van Melek: