De vakanties zijn weer voorbij. Alle kinderen zitten weer op school. Voor het ene kind is dit leuk en fijn, maar er zijn ook kinderen die niet met plezier naar school gaan. En dat is niet omdat ze gepest worden of het niet leuk vinden op school. Nee dit komt omdat ze faalangst hebben.

 

Wat is faalangst eigenlijk?

Faalangst is een vorm van angst. Het is de angst dat je niet voldoet aan de gestelde verwachtingen. Je bent bang om te falen, bang om fouten te maken. Faalangst is gekoppeld aan een situatie waarin er dingen van je verwacht worden. Op school, tijdens de gymles, bij een toets, bij een sollicitatie gesprek.

Faalangst wordt in het algemeen in drie groepen verdeeld: cognitieve faalangst, sociale faalangst en motorische faalangst.

Cognitieve faalangst heeft te maken met het leveren van een prestatie op leergebied. Denk hierbij aan een spreekbeurt of een toets. Kinderen leren goed voor de toets en bereiden hun spreekbeurt heel goed voor, maar op het moment dat ze dan voor de klas staan of de toets voor zich krijgen, weten ze niks meer. Ze zijn zo bang dat ze het fout doen, gaan stotteren tijdens de spreekbeurt of alle antwoorden van de toets ineens vergeten zijn, dat ze daardoor dichtklappen.

Sociale faalangst heeft te maken met de omgang van andere leerlingen en/of de leerkracht. Kinderen en jongeren met sociale faalangst zijn bang om afgewezen te worden of negatief beoordeeld worden door klasgenoten of vrienden. Ze voelen zich onzeker over zichzelf. Ze kunnen wel goed leren en over een spreekbeurt of toets maken ze zich geen zorgen.

Motorische faalangst heeft te maken met beweging bijvoorbeeld tijdens de gymles, tekenen of handvaardigheid. Kinderen met motorische faalangst mankeren lichamelijk niks, maar ze voelen zich onzeker over hun bewegingen tijdens gym of vinden van zichzelf dat ze niet goed kunnen knutselen of tekenen. Hierdoor worden ze heel onzeker.

 

Hoe merk je dat jouw kind faalangst heeft?

Hoe weet je nou dat jou kind faalangst heeft? Waar merk je dat aan, behalve dat je kind regelmatig laat weten niet naar school te willen of moeite heeft met huiswerk maken. Er zijn bepaalde kenmerken voor faalangst. Het is natuurlijk niet gezegd dat elk kind deze kenmerken heeft. En ook heeft een kind niet alle kenmerken. Het is per kind verschillend welke kenmerken van faalangst hij of zij heeft.

De meest voorkomende lichamelijke kenmerken van faalangst zijn:

• transpireren
• trillen
• hoofdpijn
• buikpijn/misselijk
• veel plassen
• hartkloppingen
• blozen
• veel bewegen
• slecht slapen
• stotteren

Deze kenmerken zullen meestal voorkomen als een kind een prestatie moet leveren. Dus tijdens die spreekbeurt of toets, of tijdens de gymles, of wanneer ze de beurt krijgen in de klas.

Naast lichamelijke signalen kan je een kind met faalangst ook aan zijn gedrag herkennen.
Kinderen met faalangst zijn :

• stil, teruggetrokken en zonderen zich af
• zijn juist erg aanwezig en hangen de clown uit
• stellen geen vragen of stellen juist gedetailleerde vragen
• hebben veel behoefte aan feedback
• vertonen vluchtgedrag
• maken regelmatig negatieve opmerkingen over zichzelf
• reageren gespannen en nerveus op onverwachte situaties
• hebben soms een black-out tijdens een toets of opdracht
• zitten lang aan hun huiswerk en leren veel uit hun hoofd, of ze starten juist op het laatste moment.

 

Wat kan je als ouder doen om je kind met faalangst te helpen?

Nu heb ik heel wat informatie gegeven over faalangst, maar wat kan je nu als ouder doen om je kind te helpen bij faalangst. Het belangrijkste is dat je je kind laat merken dat fouten maken mag. Iedereen maakt fouten. Hier leren we van. Niemand is perfect.

Je kunt je kind helpen om te leren ontspannen. Er zijn verschillende ontspanningsoefeningen die je samen met je kind kunt doen. Bijvoorbeeld voordat ze gaan slapen. Ga samen op je rug op bed liggen. Leg je armen losjes naast je lichaam en je benen los van elkaar. Probeer al je spieren te ontspannen. Je gaat daarna met je aandacht over je hele lichaam. Je begint bij je voeten. Voel je tenen, je voeten en je enkels. Daarna ga je met je aandacht naar je benen. Eerst je onderbenen, je kuiten en dan je knieën. Zo ga je samen met je kind  het hele lichaam langs. Je kunt het allebei apart doen, dus ieder zijn eigen gedachten. Je kunt het als ouder ook hardop uitspreken. Dat is net waar jullie je allebei prettig bij voelen. Het luisteren naar muziek kan ook ontspannen werken. Voor sommige kinderen werkt dit ook tijdens het maken van huiswerk. Maak samen met je kind een afspeellijst met liedjes die tijdens het huiswerk maken goed werken.

Praat regelmatig met je kind over faalangst. Vertel wat het is, wat de kenmerken zijn en welke kenmerken jij bij je kind ziet. Maar laat ook je kind aan jou vertellen waar hij of zij last van heeft.

Vertel ook duidelijk aan je kind dat het helemaal niet erg is om faalangst te hebben en dat hij of zij zeker niet de enige is met faalangst. Misschien heb jij vroeger op school ook wel faalangst gehad. Vertel dit ook aan je kind. En vertel erbij wat je eraan gedaan hebt en hoe je je voelde. Het kind zal misschien dingen herkennen. En voelt zich dan begrepen omdat jij er ook last van gehad hebt.

Help je kind met het plannen van zijn huiswerk. Jij hebt als ouder inzicht in wat ze voor huiswerk hebben en waar je kind mee bezig is. Jij kunt dan ook kijken dat je kind niet te lang aan het blokken is voor een toets. Of als de spreekbeurt klaar is dat ze er niet nog heel vaak dingen aan gaat veranderen.

Laat je kind zien dat jij hem of haar ziet. Het belangrijkste is dat je kind merkt dat jij achter hem staat. Dat hij zich begrepen voelt. En geef je kind complimenten als hij een toets goed heeft gemaakt, als hij niet te lang bezig is geweest met zijn huiswerk maar zich aan de planning heeft gehouden of als hij toch naar dat kinderfeestje is gegaan waar een uitnodiging voor gekomen is. En natuurlijk mag je tussendoor ook complimenten geven. Bijvoorbeeld wat zit je haar leuk vandaag of wat heb je een leuke combinatie kleding uitgekozen voor jezelf vandaag. Je ziet er goed uit.

 

Je kind kan ook een faalangsttraining volgen

Via school kan het zijn dat de leerkracht je advies geeft om met je kind naar faalangsttraining te gaan. Je wilt het waarschijnlijk eerst zelf proberen op te lossen, maar toch adviseer ik je om niet te lang te wachten. Als leerkrachten op school merken dat je kind faalangst heeft of je merkt het zelf thuis ga dan met elkaar in gesprek hierover. Kijk wat je thuis kunt doen om te helpen en kijk wat de leerkracht op school kan doen om te helpen. Tijdens een faalangsttraining leert het kind de baas te worden over de faalangst, zodat het er na een training minder tot geen last meer van heeft. Hij of zij kijkt dan op een andere manier naar de spreekbeurt of de toets die gemaakt moet worden. En kan veel meer ontspannen bezig zijn met schoolwerk en samenwerken met andere leerlingen.

 

Foto by Shutterstock