Mijn dochter is prematuur geboren met 32 weken en had daardoor al direct een behoorlijke achterstand in ontwikkeling. 6 weken lang lag zij in het ziekenhuis aan slangetjes, sonde, zuurstof, infuus en wat er allemaal niet nodig was om haar te monitoren en vooral in het begin in leven te houden. Geen start die je je pasgeboren kindje toewenst. Want als je geboren wordt, dan hoor je lekker bij mama te liggen, warmte te voelen, haar hartslag, geborgenheid. Dat heeft een prematuur kindje, of kindje dat direct na de geboorte voor onderzoek meegenomen wordt, niet.

En wanneer je dan lange tijd in het ziekenhuis ligt zonder je mama of papa die je liefde en geborgenheid geven, dan kan dat z’n sporen nalaten. Zeker in het eerste levensjaar. Tenminste…daar ben IK van overtuigd. Maar een te vroeg geboren kind heeft vaak meer achterstanden in te halen.

 

Ontwikkeling van prematuur geboren kinderen

Het ene kind ontwikkelt zich sneller en anders dan de ander. Die ontwikkeling uit zich zichtbaar in groei, motoriek en spraak in de eerste 2 jaar. Je ziet zelden dat een kind in alle 3 de gebieden een bepaalde voorsprong ontwikkelt. Het heeft tenslotte maar een bepaalde energie te verdelen. Steekt het dat in spraak, dan kan het zijn dat de grove motoriek wat achterblijft en het bijvoorbeeld laat gaat lopen.

Prematuur geboren kinderen hebben per definitie een achterstand. Zeker als de “overlevingsmodus” aangaat, zullen alle andere ontwikkelingen in de ijskast worden gezet tot er groen licht is en de energie zich ergens anders op mag richten. Klinkt logisch toch?

In het geval van mijn dochter, die 8 weken prematuur geboren werd, ging alle energie naar het groeien toen eenmaal het licht op groen ging. Binnen 4 maanden na haar geboorte was haar groei achterstand ingehaald en was ze gemiddeld qua lengte voor haar ongecorrigeerde leeftijd. Na 8 maanden zat ze zelfs boven het gemiddelde en bij 1 jaar tegen de bovengrens aan qua lengte. Andere ontwikkelingen als pakken, rollen, kruipen, uiteindelijk lopen en ook spraak kwamen pas veel later op gang. Alles nog wel net binnen de “norm”, maar het maakte me als moeder nog wel eens onzeker.

 

Hardop lachen

Zo ging mijn dochtertje pas na een paar maanden een lach produceren. Ze kon heel serieus kijken. Ik denk ook dat ze weinig te lachen had met zo’n moeilijke start. Ze had ook zeker hechtingsproblemen. Kroelen of knuffelen kon ik haar alleen als ze sliep. Dat was niet altijd even gemakkelijk. Je kon niet zeggen dat ze als baby een band met mij als moeder had. Ik wel met haar hoor, dus ik stopte er heel veel kusjes en liefde in, maar kreeg er weinig van terug. Ze wilde niet getroost worden. Soms wist ik niet of ik haar nu gewoon moest vasthouden of maar even weg moest leggen. Ik werd soms letterlijk weggeduwd. Dat was soms best pijnlijk.

Voor het eerst hardop schaterlachen deed ze pas na bijna 9 maanden. Haar nichtje van 2,5 deed een kiekeboe spelletje met haar. Ik had tranen in mijn ogen. Ik hoorde haar voor het eerst hardop zo hard lachen.

 

Schrikken en voorzichtig zijn

Mijn dochtertje was enorm schrikachtig. Volgens de kinderarts was dat niet ongebruikelijk voor prematuur geboren baby’s. Om de haverklap gingen die beentjes en armpjes de lucht in alsof ze viel. Vandaar dat ze haar in de couveuse op haar buik legden. Thuis ging ik daar lekker mee door, ondanks de richtlijnen die anders adviseren. Ik kocht daar een speciaal matrasje (Aerosleep Baby Protect) voor en het kind sliep heerlijk op haar buik. Na 6 weken thuis, dus 12 weken oud (4 weken gecorrigeerd) sliep ze voor het eerst door in haar slaapzakje. Sindsdien is slapen nooit echt een probleem geweest.

Maar het schrikken uitte zich ook in andere dingen. Harde geluiden werden niet verdragen en soms heeft ze daar nog steeds last van met haar 7 jaar. Wandelen in de wandelwagen? Forget it! Elk hobbeltje ging gepaard met een heftige schrikreactie. Na 1 keer wandelen in zo’n wagen heb ik een draagdoek gekocht. Wat een verademing!

 

De achterstand in ontwikkeling inhalen

In alle ontwikkelingen was mijn dochter erg laat. Niet verontrustend hoor, want volgens de kinderarts en fysio deed ze het heel goed. Maar soms zie ik 1 jarigen al lopen - net wandelende baby’s - terwijl mijn dochter pas haar eerste stappen los liep bij 20 maanden.

Ze zeggen dat prematuur geboren kinderen alle achterstand ingehaald “moeten” hebben tegen de tijd dat ze 2 jaar zijn. Toch zijn in het geval van mijn dochter pas veel later achterstanden ingehaald. Zoals in de wijze waarop informatie verwerkt wordt en het motorische deel.

Nu ze naar school gaat, leert lezen, schrijven, rekenen en er meer van haar verwacht wordt, loop ik toch ook tegen andere dingen aan. In mijn zoektocht kwam ik toch wel wat andere dingen tegen van prematuriteit die met name in de mentale ontwikkeling z’n sporen achter kan laten en heeft gelaten.

Zo geeft Het Gezondheidsplein aan, dat niet alle achterstanden bij 2 jaar opgelost hoeven te zijn. Dit is wat zij erover te zeggen hebben:

Ontwikkelingsachterstand bij prematuren

Baby’s die prematuur geboren worden, hebben een grotere kans op een ontwikkelingsachterstand. Daarbij valt op te merken dat hoe vroeger de geboorte, des te groter het risico is op de volgende afwijkingen:

• Geheugenproblematiek. Ongeveer 25 % van de prematuren krijgt last van cognitieve problemen waarbij het IQ is lager is dan gemiddeld.
• Leerproblemen. De helft van de premature baby’s krijgt te maken met matige tot ernstige problemen bij lees-, schrijf-, reken- en spreekvaardigheden en een achterstand in de motoriek.
• Spraak en taalachterstand. 
• Gedragsproblemen. Voorbeelden hiervan zijn concentratiestoornissen, hyperactiviteit, impulsiviteit en koppigheid. 
• Achterstand in sociale vaardigheden. Voorbeelden hiervan zijn het moeilijker leggen van sociale contacten.
• Lichamelijke coördinatieproblemen. Ongeveer 25% van de te vroeg geboren baby’s krijgt last van visuele- en gehoorproblemen. 
• Een verminderd probleemoplossend vermogen. 

Bij prematuren die rond 25 weken worden geboren zijn de risico's het grootst. Tweederde van hen kampt later met een lichte of zware handicap en/of lichte tot zware leerproblemen. Na 28 weken nemen de risico's af en kampt een derde van hen later een mentale achterstand. Pas vanaf 34 weken zijn er bijna geen verschillen meer te constateren met andere kinderen die wel op tijd zijn geboren. Ondanks dat prematuren vaak te maken krijgen met leerproblemen, doen zij het vaak even goed op school als hun klasgenootjes.

Bron: www.gezondheidsplein.nl  

» Lees ook: de gevolgen van vroeggeboorte

 

Blijf alert!

Dit zijn dus voornamelijk achterstanden die pas later naar voren komen. Tot 4 jaar worden kinderen nog heel beschermd opgevoed. Pas als ze naar school gaan, kunnen zich bepaalde achterstanden gaan openbaren. Die waren er natuurlijk al, maar tot dat moment was je er niet alert op en niet bewust van. Ik in ieder geval niet. Ze groeide tenslotte goed en ging nog net op tijd lopen.

Ook blijkt een groter aantal prematuren “last” te hebben van ADD en ADHD, dan leeftijdsgenootjes die gewoon op tijd geboren zijn. Concentratie kan dus een issue worden.

In ieder geval belangrijk om ook na het tweede levensjaar alert te zijn op gedrag en na het 4^e jaar op school in gesprek te gaan met leerkrachten wanneer je het gevoel hebt, dat er iets wringt.

Laat vooral je reactie achter. Het wordt erg gewaardeerd!

Meer lezen over vroeggeboorte en prematuriteit?

• Prematuur en in het ziekenhuis
• Prematuur en toch borstvoeding
• Of bekijk onze tagg met alle artikelen over vroeggeboorte en ervaringsverhalen van anderen.

 

Meer blogs van Esmée: